"Mavi Marmara"...

İsrail nə zaman beynəlxalq hüquqa hörmət edib ki?
BMT-nin Təhlükəsizlik Şurasının və Baş Məclisinin çoxsaylı sərt qətnamələrinə, dövlət və hökümət rəhbərlərinin saysız-hesabsız kəskin bəyanatlarına, beynəlxalq müqavilə və adət hüququna zidd olaraq hələ də işğal etdiyi ərazilərdən çəkilmir.
Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin məşvərət rəyinə əsasən işğal edilmiş ərazilərdə ayırıcı divarın tikilməsi beynəlxalq hüququn kobud pozulmasıdır. Buna baxmayaraq, İsrail həmin divari tikdi və sökmək niyyəti də yoxdur.
Dəfələrlə keçirdiyi hərbi əməliyyatlarda Cenevrə Konvensiyalarının müddəalarını kobud şəkildə pozaraq, dinc əhaliyə qarşı zorakılıq, kütləvi öldürmə, işgəncə və s. kimi əməllər törədib İsrail.
İndi də "Mavi Marmara" adlı mülki gəmiyə beynəlxalq sularda hərbi hücum edilib.
Bunların başqa adı yoxdur! Beynəlxalq hüququn kobud pozulmasıdır bunların hamısı!
Belə şeylər mütləq qınanılmalıdır!

Problem ondadır ki, hazırda mövcud olan beynəlxalq təşkilatlar vaxtilə sabitlik üçün düşünülmüşlər.
İndiki dünyada isə yeni mövqelər uğrunda kəskin mübarizə gedir.
Bu şəraitdə beynəlxalq təşkilatlarda siyasi iradə böhranı da kəskinləşir.
Siyasi iradəsiz isə hüququn dürüst tətbiqi mümkün deyil.
Dövlətdaxili hüququn üstünlüyü ondadır ki, burada siyasi iradə mərkəzləşdirilib, gücün tətbiqi isə inhisarlaşdırılıb.
Siyasi iradənin və gücün həddini aşmaması üçün demokratik prosedurlar işləyir (seçkilər, ifadə, toplaşmaq, birləşmək və s. azadlıqlar).
Bunların heç birisi beynəlxalq hüququn təminatlarında yoxdur.
Dünya höküməti, qanunverici və məhkəmə hakimiyyəti olmadığından beynəlxalq hüququn tətbiqi pərakəndələşməyə məhkumdur.
Feodal dövründə olduğu kimi.

Ortaq dəyərləri paylaşan və/və ya ortaq mənafeləri olan (və ya bir-birindən başqa formada asılı olan) dövlətlər müəyyən dərəcədə anlaşa bilirlər, zaman-zaman.
Başqalarını inandırmaq və ya məcbur etmək lazım gəlir.
İnandırmaq - ortaq dəyərlər məsələsidir.
Dəyərləri isə razılaşdırmaq çox çətindir, xüsusən də indiki dünyada.
Məcbur etmək isə ya icazəli deyil, ya da faktiki imkan yoxdur.
Bəzən, bundan əlavə istək də olmur.
Bir sözlə, siyasi iradə böhranının ilk qurbanı hüquq olur.
Örnəklər xeyli qədərdir.
Beynəlxalq hüququn indiki durumunda siyasi seçimlər özəlliklə əhəmiyyətləşir.
Beynəlxalq müqavilələrə və adətlərə hörmət edilmədiyi bir şəraitdə kiminlə, necə və nə barədə anlaşacaqsınız?
Azərbaycanın kiminlə ortaq dəyərləri və/və ya mənafeləri var?
Dostumuz kim, düşmənimiz kim?
Dostumuzun düşməni mütləq düşmənimizdirmi?
Düşmənimizin düşməni mütləq dostumuzdurmu?
Dəyərlərimiz və mənafelərimiz nədir?
Onları necə müəyyən edirik?
Dini duyğulara siyasətimizə, xüsusilə də xarici siyasətimizə təsir etməsinə imkan verməliyikmi?
Dünyavi görüşlərimizin hüdudları haradadır?
Boş-bekar suallar deyil bunlar.
Bunların cavabını beynəlxalq hüquqda tapmaq olmur.
Aydın seçimlər zəmanəsinə giririk.
Bu sualların cavabları, xarici siyasətə aid olsalar da, xeyli dərəcədə daxili vəziyyətimizdən qaynaqlanasıdır.

P.S. tezliklə cavablarımı yazmağa çalışaram.